نشریه پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار
سال ششم شماره 3 (پیاپی 24، پاییز 1402)

شهرستان مهدیشهر با فاصله ای نزدیک به مرکز استان سمنان و با قابلیت متنوع در کارکردهای شهری، دارا بودن امکانات و توانهای بالقوه طبیعی، ویژگیهای متنوع اقلیمی، چشم اندازهای جالب اکولوژیکی، آثار و ابنیه تاریخی متعدد، انواع جاذبه های فرهنگی و اقتصادی مکانی مناسب برای جذب گردشگر می باشد. طراحی هر برنامه و سیاست در بخش توسعه کارآفرینی گردشگری مهدیشهر، مستلزم سنجش وضعیت موجود گردشگری در این شهرستان است. لذا هدف از انجام ین پژوهش ارزیابی سیاستهای موثربر اکوسیستم کارآفرینی گردشگری شهرستان مهدیشهر با تاکید برحکمرانی خوب میباشد.بنابراین در این تحقیق از سنجه شاخص جهانی کارآفرینی استفاده شده است .در تحقیقاتی که نیاز به بررسی عوامل کلیدی دارای ارتباط های تقویت کننده و یا تضعیف کننده هستند و کنار یکدیگر سناریوی خاصی را پیشنهاد میدهند از روش تحقیق در عملیات و تحلیل سناریو بهره گرفته میشود.از بین مولفه های تشکیل دهنده متغیر منابع، مولفه شبکه ها بیشترین تاثیر (33)-را بر اکوسیستم کارآفرینی گردشگری داشت.همچنین از بین مولفه های تشکیل دهنده متغیر زیرساخت های فیزیکی، مولفه زیرساخت ارتباطی بیشترین تاثیر (30) را بر متغیر اکوسیستم کارآفرینی گردشگری ازخود نشان داد. مولفه آموزشی (16-) و مولفه گرایشها (18-) نیزبیشترین تاثیر را اکوسیستم کارآفرینی گردشگری دارند.باتوجه به مقادیر موثر تابع هدفی که برای منابع، زیرساختهای خدماتی و فیزیکی و حکمرانی خوب بدست آمد میتوان گفت که منابع بیشترین اثر گذاری (46) درصد را بر اکوسیستم کارآفرینی گردشگری را بخود اختصاص داده است.همچنین با استفاده از ماتریس اثرات متقابل، سناریو هایی سازگار بعنوان مدل جدید اکوسیستم کارآفرینی گردشگری برای صنعت گردشگری کشور پیشنهاد شدند که از میان آنها سناریویی از ترکیب گزینه های منابع مالی، محل کسب وکار،تحقیقات، قوانین برای توسعه اکوسیستم کارآفرینی گردشگری در مهدیشهر پیشنهاد شد.

تحولات پیچیده و پرشتاب جهانی در عرصه های علم، فناوری، ارزش ها و معیارها، باعث شده تا سازمانها، موسسه های موفق جهانی، اهداف و روش های خود را در جهت شناخت هر چه بیشتر مشتریان هدایت کنند. در جریان تصمیم گیری ها، کنشها و حتی شکل گیری نگرش انسانها در جامعه، عواملی چند نقش آفرینند که از جمله مهمترین آنها افراد یا گروه هایی هستند که مبنا و معیار قضاوت و ارزیابی کنشگران اجتماعی قرار میگیرند .گروه های مرجع دیجیتال الگوهایی هستندکه افراد در هنگام داوری و ارزیابی شیوه های اجرایی نقش هایشان درنظر می گیرند. یکی از عواملی که پیشبینی میشود بر سطح تقاضای یک مقصد گردشگری توسط گردشگران تاثیرگذار باشد، رفتار این گروه ها می باشد. در این راستا پژوهش حاضر انجام شد که به لحاظ هدف کاربردی، از نظر جمع آوری داده ها توصیفی، از نظر نحوه تجزیه و تحلیل داده ها به صورت کمی و از نظر تحلیل به صورت همبستگی میباشد. ابزار گردآوری، پرسشنامه استاندارد پارک و لسیج  (1997) برای متغیر رفتار گروه های مرجع دیجیتال و پرسشنامه کریس و همکاران (2006) برای متغیر توسعه گردشگری می باشد.نحوه جمع آوری اطلاعات پیمایشی و میدانی و کتابخانه ای می باشد. برای پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ و برای روایی سازه از تحلیل بارهای عاملی تاییدی استفاده گردید. برای انجام این تحلیل ها از نرم افزارهای آماری SPSS 25 و Lisrel استفاده شده است. جامعه آماری نیز کلیه گردشگران شهر مشهد و روش نمونه گیری غیر احتمالی در دسترس و حجم نمونه 384 نفر می باشد. نتایح نشان داد که، رفتار گروه های مرجع دیجیتال و کلیه مولفه های آن بر توسعه گردشگری مقصد تاثیر معناداری دارد.

آموزش های مهارتی به سبب انعطاف پذیری نشات گرفته از خصیصه های بازار کار و اوضاع اقتصادی - اجتماعی حاکم بر کشور ، و نیز به دلیل آموزش و ایجاد مهارت های الزم در افراد برای توانایی در احراز مشاغل، نقش بسزایی در اشتغال دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش و توسعه مهارت های ارتباطی نرم بر اشتغال در صنعت گردشگری سلامت میباشد. بنابراین برای این منظور پژوهش در قالب تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی- مقطعی  انجام گرفت. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت داده ها کمی است. برای جمع آوری اطلاعات مربوط از روش کتابخانه ای - میدانی و از پرسشنامه استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات این مطالعه پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری در این تحقیق کارشناسان و مدیران بخش کارآفرینی گردشگری سلامت شهر تهران بوده، که تعداد آنها بر اساس محدودیت های اعمال شده 1000 نفر اعلام گردید و با توجه به تعداد جامعه آماری و بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر محاسبه شد. برای توزیع پرسشنامه ها از روش هدفمند و قضاوتی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، روش های آماری توصیفی نظیر میانگین و... و آمار استنباطی T تک نمونه ای و همبستگی در نرم افزار SPSS به کار رفت. نتایج نشان داد میانگین کیفیت آموزش مهارت در بین دانش پذیرانی که با آموزش مهارت شاغل شده اند حدود 20/3043 و این میانگین در بین دانش پذیرانی که آموزش مهارت بیکار مانده اند 12/5714 بوده و اختلاف میانگین این دو گروه برابر 7/73293 می باشد.

امروزه نیاز به طراحی مجموعه های گردشگری فرهنگی به منظور جذب گردشگر، ارتقا پویایی و روحیه در افراد، افزایش تعاملات اجتماعی در جامعه و نیز بالا بردن سطح فرهنگی جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است. توسعه گردشگری در کشورهای مختلف چه به لحاظ اقتصادی و چه از جنبه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مورد توجه همگان قرار گرفته است. در این پژوهش بررسی سه پارمتر اصلی شامل فرهنگ، مبانی گردشگری و همچنین توسعه و طراحی تفریح گاه و تفرج گاه با تاکید بر طراحی باغ ایرانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. جامعه ی آماری، جمعی از مردم شهر شیراز در مجاورت خیابان بوستان در نظر گرفته شده و حجم اطالعات به دست آمده از پرسشنامه از طریق نرم افزار spss تحلیل شده است. نمونه با توجه به فرمول کوکران 359 نفر و ضریب آلفای کرونباخ نیز 0/776 به دست آمده است که نشان از پایایی بالای پرسشنامه است. اطلاعات به دست آمده به وسیله نرم افزار spss تحلیل شدند. هم چنین برای بررسی فرضیه ها از دو آزمون تی تست و فریدمن استفاده شده است. بر اساس رتبه های شاخص های مورد بررسی به ترتیب مولفه های باغ ایرانی اصول باغ سازی و ارتباط با طبیعت ، مولفه های موثر در گردشگری  توسعه گردشگری و جذب توریسم و مولفه های فرهنگ  جهت ارتقا تعامل اجتماعی و افزایش سطح فرهنگی جامعه  به عنوان عوامل موثر بر توسعه گردشگری شهری معرفی می گردند.

محوطه تاریخی قلعه زیویه، غار کرفتو و تخت سلیمان از باقیمانده تاریخی باستانی می باشد که در منطقه کوهستانی سرشار از جاذبه های کم نظیر طبیعی در مناطق غرب کشور واقع شده است. شمال غرب کشور به لحاظ برخورداری از آثار و ابنیه تاریخی و باستانی و چشم اندازهای طبیعی، یکی از پهنه های ارزشمند کشورمان ایران از لحاظ جاذبه های گردشگری - توریستی است. این مکان ها از محورهای مهم گردشگری در حوزه سیاسی استان کردستان و آذربایجان غربی با پتانسیل غنی تاریخی، فرهنگی و طبیعی است. در تحقیق حاضر که مربوط به حیطه ی نقش هندسه در طراحی فنی معماری می باشد، سه اثر فاخر قلعه زیویه، غار کرفتو و تخت سلیمان مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی تاکید اصلی بر بحث هندسه در آثار یاد شده می باشد. روش تحقیق مقایسه ای – تحلیلی و توصیفی می باشد که در آن به صورت تخصصی، کیفیت، حدود و روش های اجرای طرحهای هندسی سنجیده می شود. برای این کار مطالعات میدانی انجام گرفته که در آن تمامی خطوط، نقاط و سطح های هندسی انتخاب شده و پس از پیمایش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند تا تشابهات، تفاوت ها، علل و عوامل موثر بر خطوط هندسی این آثار درک شود. در کنار تحلیل های میدانی از متخصصین نیز سوالاتی پرسیده شده است که تلفیق این روش ها می تواند ما را به نتیجه برساند. دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که استفاده از نظم هندسی در پلان همراه با بهره گیری از هندسه پنهان، و ایجاد درک هندسی با استفاده از احساس ایستایی، بیش از سایر مفاهیم هندسی در ساخت معماری مورد توجه قرار گرفته اند.

بافت های تاریخی شهرها تجسم عینی تمدن و فرهنگ هر جامعه و از بسترهای مناسب جهت دستیابی به شاخص های مختص خود در فرآیند گفت وگو و تعامل بین تمد نها و فرهنگ هاست. این بافتها سند عینی و ماندگاری هستند که به صورت امانتی ارزشمند از هنر و فرهنگ گذشتگان برای استفاده کنندگان از نسلی به نسل دیگر منتقل شده اند .هر ملتی در طول حیات خود مجموع های از ارزش ها را کسب میکند که اگر در مسیر تعالی و تکامل و توسعه خود قرار دهد، سبب دوام، بقا و تکامل میشود. بافت تاریخی شهرها به دلیل ویژگی های منحصربه فرد و مشخصی که دارند، از سایر مناطق شهر متمایز شده و به همین دلیل نیازمند مالحظات ویژه هستند.جاذبه های گردشگری بافت تاریخی شهرها به عنوان اصلی ترین عوامل جذب گردشگر محسوب می گردند. که معرفی این جاذبه ها می تواند نقش مهمی در این راستا داشته باشد. بافت تاریخی شیراز را می توان جزو یکی از مهمترین جاذبه های شهری در کشور به شمار آورد که جاذبه های زیادی از دوران های مختلف را در خود جای داده است. وجود محله ها در بافت تاریخی این شهر نیز در دل خود جاذبه های بسیاری را دارند که هنوز تعداد بشماری از آن ها ناشناخته مانده و با توجه به توسعه گردشگری شهری و رونق آن در این مقاله سعی بر معرفی بناهای یکی از این محله ها به نام محله بالاکفد شده است.